In het voorjaar van 2024 werd een vragenlijst verspreid onder docenten en opleiders die actief zijn in het onderwijs literair vertalen in en uit het Nederlands. Doel was om zicht te krijgen op het huidige aanbod én de concrete noden in het veld. In totaal ontvingen we 15 antwoorden, hoofdzakelijk uit het buitenland:
Opvallend is dat het aanbod literair vertalen vooral eenrichting is (vanuit het Nederlands) – wat maakt dat PETRA-NED zich de komende tijd op die richting zal focussen.
Geconstateerde noden
De analyse van de antwoorden brengt een aantal duidelijke behoeften naar voren:
- Lesmateriaal op niveau B2, aangepast aan kleine groepen (gemiddeld <10 studenten)
- Combinatie van theorie en praktijk, met nadruk op:
- Vertaalcompetentie (weinig voorkennis bij studenten)
- Heuristische competentie (slechts 26% van de docenten gebruikt vertaaltechnologie)
- Koppeling aan het PETRA-E-kader (73,5% kent het, maar slechts 33,5% gebruikt het actief)
- Behoefte aan evaluatiemodellen: 66,5% gebruikt er momenteel geen. Eén respondent verwees naar het evaluatieformulier van het Nederlands Letterenfonds, wat wijst op de nood aan een versie afgestemd op het PETRA-E-kader.
Respondenten noemden expliciet het volgende als wenselijk:
- Online modules, bronnenbibliotheek en theorie over literair vertalen
- Oefeningen per competentie en per niveau
- Handboek vertaalltechnieken voor literaire vertalers
- Collaboratieve opdrachten over taalgrenzen heen
- Duidelijke koppeling van oefeningen aan het PETRA-E-kader
- Begeleiding bij evaluatie en toetsing
- Expertise over technologie in het literair vertalen, zowel voor docenten als studenten
Samenwerking en participatie
De bereidheid tot actieve samenwerking blijkt beperkt:
- 53,5% is bereid eigen materiaal te delen
- 46,5% wil meewerken aan de creatie van nieuw materiaal
- 40% staat open voor reflectie en overleg
Hoewel dit enige terughoudendheid toont, interpreteren we dit als een uitnodiging aan PETRA-NED om eerst gebruiksvriendelijk, inspirerend lesmateriaal aan te bieden – waarmee we hopelijk ook de betrokkenheid kunnen versterken.
Wat volgt?
PETRA-NED zal zich in de komende fase richten op:
- Uitbreiding van oefeningen en modules binnen MijnNederlands en de ELV-databank
- Koppeling van deze materialen aan het PETRA-E-kader
- Testfase met docenten en mentoren, o.a. via workshops en terugkoppeling
- Onderzoek naar een evaluatie-instrument gebaseerd op het PETRA-E-model
We nodigen alle leden van het netwerk uit om hun ervaringen, suggesties of materiaal met ons te delen. Samen blijven we werken aan een meer systematische, toegankelijke en doordachte opleiding van literaire vertalers in en uit het Nederlands.